Wed, 29/01/2025 - 12:04
Siltiet mill-istorja dwar l-għajnuna legali f'Malta matul is-snin bikrin tal-Ordni tal-Kavallieri ta' San Ġwann ta' Ġerusalemm, mill-Imħallef Giovanni Bonello minn "Noti għal storja tal-ġudikatura fi żmien l-Ordni", https://judiciary.mt/wp-content/uploads/2022/09/A-History-of-the-Judiciary-1.pdf.
Il-ġurista Cumbo li jmiss li jissemma fir-rekords kien Pietro, li l-Kunsill tal-Ordni taħt il-Gran Mastru de la Sengle fl-1556 ħatar avukat għall-foqra. Huwa wkoll spiċċa f'idejn l-Inkwiżizzjoni taħt suspett ta' Luteraniżmu – ammiratur tal-qassis Franċiż Gesualdo li spiċċa maħruq fuq iz-zokk.
1565
L-Imħallef Giovanni Vassallo, dak li kien għen u xpruna lill-Imħallef Cumbo fil-falsifikazzjoni falza tas-superstiti ta' Tripoli, kien is-suġġett ta' attakk meta kien imħallef tal-Kastellanja fl-1547. Il-kavallier Fra Dominic de Sbach kien insultah b'mod qawwi conviciis ac injuriis. Il-Kunsill keċċa lil Vassallo mill-ġudikatura fl-1561 u de Valette ordna kummissjoni biex tinvestiga l-imġieba tiegħu. Eżatt wara l-Assedju l-Kbir, il-Kunsill irrijabilitaħ b'xi mod, billi ħatru fil-pożizzjoni ta' avukat għall-foqra – fil-fatt procurator pauperum, viduarum et pupillorum – l-indeboliti, l-armla u l-orfni. Is-sieħbu bl-istess isem, Dr Giovanni Vassallo, ġie elett Imħallef tal-Kastellanja, flimkien ma' Dr Pietro Muscat, fl-1595.
1573
Dr Melchiorre Cagliares (magħruf ukoll bħala Cagliarese – minn Cagliari? - probabbilment il-missier tal-uniku isqof Malti fi żmien l-Ordni, Baldassare, ikkonsagrat fl-1614) bena karriera legali tajba fil-gżira, billi beda bħala avukat għall-foqra, l-armla u l-orfni fl-1573, u avvanza għal rapporteur u mħallef assessor f'każ ta' profil għoli b'mod partikolari fl-1584, meta l-Kunsill ordna l-arrest tal-kavallier Fra Francesco Sommaia mar-ritorn tiegħu minn spedizzjoni korsara fil-Levant akkużat b'tużżana ta' reati, inkluż is-serq tal-priża maqbuda mit-Torok, il-qtil personali ta' suldat fuq il-gallerija tiegħu, u, l-aktar li ma jistax jinħafer, is-servizz ta' ikliet fqar ħafna lill-kavallieri abbord – facendo loro una tavola sordidissima che era un’ indecenza da non tolerarsi. Il-Kunsill ordna lil Cagliares biex jinvestiga u jressaq l-akkużi.
Cagliares, minbarra l-karriera legali tiegħu, ikkultiva wkoll passatempi interessanti. Ma kienx jaf kulħadd li kien jorqod fl-istess ħin ma' Caterina, ma' oħtha Marietta u mat-tifla ta' Marietta wkoll, jemmen sod fil-fatt li jżomm kollox fil-familja? L-istat kien iħallsu biex jipproteġi l-armla u l-orfni wara kollox, hux hekk? F'kunflitt ikkulurit bejn l-isqof Gargallo u l-Gran Mastru, Cagliares kien sejjaħ lill-isqof vigliacco f'wiċċu. Għall-onestà tiegħu u x-xewqa rikka tiegħu, Gargallo skomunikah. F'okkażjoni waħda, Cagliares ħassu offiż minn Don Antonio Inguanez, Rettur tal-knisja ta' San Pawl fil-Belt Valletta, li apparentement injorah meta ltaqgħu fit-triq. Cagliares heddidu bil-Malti ‘Le tibzax, hecde kif fixkilt lohrayn, infixkil lilik’.
